Bandırma'nın bir köyü olan
Emreköy'e yerleşmiş Şapsığ Çerkes boyundan, Ali Bey'in beş oğlunun en
küçüğüydü. Ağabeyleri, İlyas ve Nuri beyler, Rum eşkıyalarıyla çarpışırken
ölmüşler, Reşit ve Tevfik beyler de 1901 ve 1902 yıllarında Harbiye'yi
bitirerek subay çıkmışlardı. Reşit Bey çeşitli cephelerde çarpıştı, Son Osmanlı
Meclis-i Mebusan'ına Saruhan (şimdiki Manisa) Mebuslu olarak katıldı, oradan
Birinci TBMM'ye geçti.
Çerkes Ethem, evden kaçarak
Bakırköy Süvari Küçük Zabit Mektebi'ne girdi. Balkan Savaşı'nda Bulgar
cephesinde yaralandı. Kıdem zammı ve madalya aldı. I. Dünya Savaşı'nda
Kuşçubaşı Eşref'in yönettiği Teşkilat-ı Mahsusa ile birlikte İran, Afganistan
ve Irak'a yapılan akınlara katıldı. Yaralanarak savaş sonunda köyüne çekildi.
15 Mayıs 1919 tarihinde İzmir'in
işgali üzerine, vatan savunmasına başlamak için vurucu güç olarak Kuva-yi
Seyyare'yi kurdu ve "Umum Kuva-yi Milliye Komutanı" ve Ankara'daki
20. Kolordu Komutanı olan Ali Fuat Paşa ile istişare ederek İngiliz ve Yunan
birliklerinin ilerlemesine karşı gerilla operasyonları düzenledi.
Düzenli ordu kurulana dek TBMM'ye
karşı girişilen ayaklanmaları bastırdı. Anzavur Ayaklanması, Çopur Musa
Ayaklanması ile Gerede ve Yozgat isyanlarını bastıran Çerkes Ethem'in
isyancıları yargılamadan derhal infaz etmesi TBMM üyeleri ve İstiklal Mahkemeleri
tarafından onaylanmıyordu.
1920 yılının sonunda 20. Kolordu
ve Komutanı Ali Fuat Paşa ile birlikte Gediz Muharebeleri'ne katıldı ve TBMM
kuvvetleri, Gediz'i geri alarak, İzmir'in İşgali'nden sonra ilk defa Yunanların
işgal ettikleri bir bölgeden geri çekilmelerini sağladı.
Gediz Muharebeleri'nden sonra
komuta kademesiyle yaşadığı anlaşmazlıklar ve düzenli ordu birliklerine
katılmak istememesi yüzünden isyan etti. Ocak 1921'de İsmet Bey ve Refet Bey
öncülüğündeki birliklerce Çerkes Ethem birliklerine harekat düzenlendi.[2]
Büyük bir çarpışma yaşanmadan, Çerkes Ethem'in birlikleri teslim oldu. Kardeşleri
ve küçük bir grup yandaşı ile Yunanistan'a sığındı. Kurtuluş Savaşı'nın
bitiminde, yardımcıları ve yakınları ile birlikte vatan haini ilan edildi.
Yüzellilikler ismiyle anılan ve ülkeye girmesi yasaklanan kişilerden oluşan
listede yer aldı. Savaştan sonra Ürdün'e geçti ve 21 Eylül 1948 tarihinde
Amman'da vefat etti.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder